Monday, March 9, 2020

कै डॉ एस एस कदम हे कर्मयोगी कुलगुरू होते..... कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण

माजी कुलगुरू कै. डॉ एस एस कदम यांना विद्यापीठाच्‍या वतीने भावपुर्ण श्रध्‍दाजंली
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठाचे माजी कुलगुरू कै डॉ एस एस कदम यांचे दिनांक 8 मार्च रोजी दुखद निधन झाले. त्‍यानिमित्‍त दिनांक 9 मार्च रोजी विद्यापीठाच्‍या वतीने त्‍यांना भावपुर्ण श्रध्‍दाजंली वाहण्‍यात आली. यावेळी कार्यक्रमाच्‍या अध्‍यक्षस्‍थानी कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण हे होते तर व्‍यासपीठावर शिक्षण संचालक डॉ धर्मराज गोखले, संशोधन संचालक डॉ दत्‍तप्रसाद वासकर, कुलसचिव श्री रणजित पाटील, विद्यापीठ नियंत्रक श्री एन एस राठोड, राहुरी येथील हवामानशास्त्र तज्ञ डॉ रामचंद्र साबळे, डॉ सुरेश थोरात आदींची प्रमुख उपस्थिती होती.

कै डॉ एस एस कदम यांना श्रध्‍दाजंली वाहतांना कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण म्‍हणाले की, कै डॉ एस एस कदम यांच्‍या कुलगुरू पदाच्‍या कार्यकाळात विद्यापीठाच्‍या संशोधन, शिक्षण व विस्‍तार शिक्षण कार्यास मोठी दिशा देऊन विद्यापीठास खंबीर नेतृत्‍व दिले. ते शांत स्‍वभावी, मृदभाषी पण तितकेच कठोर होते, पारदर्शक प्रशासक, कामातील वक्‍तशीरपणा असलेले एक आदर्श व्‍यक्‍तीमत्‍व म्‍हणजेच कै डॉ एस एस कदम. संस्‍थेच्‍या हिताला त्‍यांनी सर्वाच्‍च प्राधान्‍य दिले. ते कर्मयोगी कुलगुरू होते, त्‍यांनी दाखवुन दिलेल्‍या मार्गावर चालण्‍याचा आपण प्रयत्‍न करू, हीच त्‍यांना खरी श्रध्‍दाजंली ठरेल, असे ते म्‍हणाले.

डॉ रामचंद्र साबळे आपल्‍या मनोगतात म्‍हणाले की, कै डॉ एस एस कदम हे सातारा जिल्‍हयातील दुष्‍काळग्रस्‍त भागातील माण येथील होते, जीवनात मोठया संघर्षातुन ते पुढे आले. त्‍यांचे अध्‍यापन अत्‍यंत उच्‍च दर्जाचे होते, प्रशासनावर त्‍यांची मोठी पकड होती, एक अष्‍टपैलु व्‍यक्‍तीमत्‍व होते, असे ते म्‍हणाले. यावेळी श्री थोरात यांनीही आपले मनोगत व्‍यक्‍त केले. कार्यक्रमाचे सुत्रसंचालन श्री खालेद यांनी केले. कार्यक्रमास विद्यापीठातील प्राध्‍यापक, अधिकारी व कर्मचारी मोठया संख्‍येने उपस्थित होते.

डॉ एस एस कदम यांचा अल्‍प परिचय
डॉ संतराम संभाजी कदम यांचा जन्‍म 1947 मध्‍ये झाला, त्‍यांचे मुळगांव वावरहिरे (दानवलेवाडी), ता. माण, जि. सातारा हे होते. त्‍यांनी पुण्‍याच्‍या कृषि महाविद्यालयातुन कृषि पदवीपुर्ण केली तर नवी दिल्‍ली येथील भारतीय कृषि अनुसंधान संस्‍थेतुन पदव्‍युत्‍तर व आचार्य पदवी प्राप्‍त केली. पोस्‍ट डॉक्‍टरल फेलो म्‍हणुन जर्मनीत संशोधन केले तसेच इंग्‍लंड येथे नि‍मंत्रित प्राध्‍यापक म्‍हणुन एक वर्षाचा अनुभव त्‍यांच्‍या पाठिशी होता. मेक्सिको व अमेरिका या देशातील संशोधन संस्‍थांना भेटी दिल्‍या होत्‍या. परभणी कृषि विद्यापीठात सहाय्यक प्राध्‍यापक व सहयोगी प्राध्‍यापक म्‍हणनु कार्य केले. राहुरी येथील महात्‍मा फुले कृषि विद्यापीठात सहयोगी प्राध्‍यापक म्‍हणुन 1981 कार्यरत, नंतर प्राध्‍यापक, विभाग प्रमुख, सहयोगी अधिष्‍ठाता, संशोधन संचालक आदी विविध पदावर काम करून सन 2005 मध्‍ये अधिष्‍ठाता पदावर निवृत्‍त झाले. नंतर सन वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठात 2005 ते 2010 पर्यंत पाच वर्षे कुलगुरू म्‍हणुन नेतृत्‍व केले.
अॅझोटोबॅक्‍टर जीवाणु, क्‍लोरेला वनस्‍पती, भात पिकातील नायट्रेट असिमिलेशन प्रक्रिया यावर मुलभुत संशोधन त्‍यांनी केले. काळी पडलेल्‍या ज्‍वारीवर प्रक्रिया करून उपयुक्‍त पदार्थ निर्मिती, भुईमुगावर प्रक्रिया, बोरापासुन कॅन्‍डी, पावडर, शीतपेय, वाईन निर्मिती, डाळिंबापासुन वाईन निर्मिती तसेच पेरू, केळी, दुधी भोपळा प्रक्रियायुक्‍त पदार्थ निर्मिती तंत्रज्ञान त्‍यांनी विकसित केले. भुईमुगावरील संशोधनबाबात अमेरिकन सरकारचे प्रशस्‍तीपत्रक त्‍यांना देण्‍यात आले तर फळे व भाजीपाला प्रक्रिया संशोधनाबाबत हॉर्टीकल्‍चरल सोसायडी ऑफ इंडिया तर्फे डॉ जे सी आनंद सुवर्णपदकांनी त्‍यांना सन्‍मानित करण्‍यात आले. अनेक राष्‍ट्रीय व आंतरराष्‍ट्रीय नियतकालिकेत शंभर पेक्षा जास्‍त संशोधन लेख प्रसिध्‍द झाली तर अन्‍नविज्ञान व तंत्रज्ञान विषयावर 16 पुस्‍तकांचे लेखन त्‍यांनी केले. नॅशनल अॅकॅडमी ऑफ अॅग्रीकल्‍चर सायन्सेसचे फेलो होते.