Friday, November 27, 2020

कुलगुरूंच्‍या हस्‍ते त्‍यांच्‍या शालेय गुरूचा अनोखा सन्‍मान

तब्बल तीस वर्षानंतर गुरु - शिष्य भेट
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठाचे कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण यांचे शालेय शिक्षक मा श्री प्रभाकर कृष्‍णा देशपांडे हे एका कौंटुबिक कार्यक्रमास परभणी येथे आल्‍याचे कळताच मा कुलगुरू स्‍वत: त्‍या कार्यक्रम स्‍थळी जाऊन मा श्री देशपांडे सरांची सदिच्‍छा भेट घेतली व त्‍यांचा सपत्‍नीक शाल श्रीफळ देऊन सत्‍कार करून सन्‍मान केला. याप्रसंगी मा श्री देशपांडे सरांच्‍या कुटुंबातील सदस्‍य तसेच विद्यापीठातील अधिकारी व कर्मचारी उपस्थित होते.

कुलगुरू यांचे शालेय शिक्षण लातुर जिल्‍हयातील मौजे उजनी येथील शाळेत झाले. तर मा श्री देशपांडे सर यांचे मौजे उजणी जवळील मौजे धुत्‍ता हे मुळगाव होते. मा श्री देशपांडे सर  पावसाळयात नदी पोहुन पार करून शाळेत शिकविण्‍यासाठी येत असत. सध्या मा श्री देशपांडे सरांचेे वय नव्‍वद वर्ष आहे.

यावेळी मा श्री देशपांडे सरांबाबत कृतज्ञता व्‍यक्‍त करतांना कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण म्‍हणाले की, शालेय जीवनातच मी मराठी व हिंदी भाषेवर प्रभुत्‍व प्राप्‍त करू शकलो, याचे श्रेय शालेय शिक्षक मा श्री देशपांडे सरांना जाते. शिस्‍तीचे भोक्ते व हाडाचे शिक्षक म्‍हणुन त्‍यांची ओळख होती. विद्यार्थ्‍यांमध्‍ये मा श्री देशपांडे सरांचा मोठा दरारा असत. शालेय शिक्षणात जपानची भात शेती हा पाठ श्री देशपांडे सर शिकवित असतांना शेती हे केवळ उदरनिवार्हाचे साधन नसुन ते शास्‍त्र व विज्ञान असल्याची बाब मनात बिंबवली, याची परिनिती पुढे मी कृषि शिक्षणाची कास धरली, असे सांगुन माननीय कुलगुरू यांना नैतिकचे धडे ही मा श्री देशपांडे सराकडुन मिळल्याचे सांगितले.

तब्बल तीस वर्षानंतर गुरु - शिष्य भेट झाली, या भेटी दरम्‍यान दोघांनीही जुन्‍या आठवणी जागवविल्‍या, मा श्री देशपांडे सरांचेही डोळे पाणावले. त्‍यांचा विद्यार्थ्‍यी राज्‍यातील दोन कृषि विद्यापीठाचे कुलगुरू पदावर कार्यरत असल्‍यामुळे खुप अभिमान वाटत असल्‍याचे ते म्‍हणाले.





सामुदायिक विज्ञान शाखेच्या विद्यार्थ्यांना व्यवसायाभिमुख मोठया संधी ...... मा डॉ पी एस पांडे

 वनामकृवितील सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालयाच्‍या वतीने आयोजित एक दिवसीय वेबिनार संपन्‍न

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठातील सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालय आणि नाहेप प्रकल्‍प यांचे  संयुक्त विद्यमाने दि. 26 नोव्हेंबर रोजी सामुदायिक विज्ञान शाखेतून व्यवसायाभिमुख संधी यावरील राज्यस्तरीय एक दिवसीय वेबिनारचे आयोजन करण्यात आले होते. कार्यक्रमाच्‍या अध्‍यक्षस्‍थानी कुलगुरू  मा डॉ अशोक ढवण हे होते तर विशेष अतिथी म्‍हणुन भारतीय कृषि अनुसंधान परिषदेचे सहाय्यक संचालक डॉ. पी एस पांडे हे उपस्थित होते. तसेच भुवनेश्वर येथील संचालक डॉ. एस के श्रीवास्तव, पंतनगर येथील गोविंद वल्लभ पंत कृषी व तंत्रज्ञान विद्यापीठातील सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालयाचे माजी प्राचार्या डॉ. रीता रघुवंशी, जय शंकर तेलंगाना राज्य कृषी विद्यापीठ, हैदराबाद येथील माजी प्राचार्या डॉ. ए मृणालिनी प्राचार्या डॉ. जयश्री झेंड, नाहेप प्रकल्‍प प्रमुख डॉ. गोपाळ शिंदे आदींची प्रमुख उपस्थिती होती.

 

मार्गदर्शनात डॉ. पी एस पांडे म्‍हणाले की, सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालय विद्याशाखेच्या कालानुरूप झालेल्या अभ्यासक्रमात मोठा बदल करण्‍यात आला आहे. मानव निगडित शास्त्रोक्त अभ्यासक्रम असणाऱ्या या विद्याशाखेतून अनेकविध संधी विद्यार्थ्यांसाठी आहेत. या सर्व बाबींचा अभ्यास करून अधिकाधिक विद्यार्थ्यांनी येणाऱ्या काळातील गरजा ओळखून नोकरीच्या मागे न लागता व्यवसायाभिमुख अभ्यासक्रमांची निवड करावी व आपले भविष्य उज्वल करावे, असे वक्तव्य केले.

अध्यक्षीय मार्गदर्शनातून कुलगुरू मा. डॉ अशोक ढवण यांनी सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालयातील शिक्षणाद्वारे उपलब्ध विविध विषयातील संधींचा उहापोह केला तसेच अनेक क्षेत्रातील या वेबीनारला उपस्थित माजी विद्यार्थ्यांचे कौतुक केले.

प्रमुख अतिथी डॉ. एस के श्रीवास्तव, डॉ. रीता रघुवंशी तसेच डॉ. ए मृणालिनी यांनी  या विद्याशाखेचा भारतातील इतिहास, त्यामध्ये झालेले बदल, पाचव्या डीन समिती नुसार विद्यार्थ्यांना अधिकाधिक प्रत्यक्ष अनुभव देणारा करण्यात आलेला अभ्यासक्रम, याविषयी माहिती दिली.

प्राचार्य डॉ. जयश्री झेंड यांनी राज्‍यातील चार ही कृषी विद्यापीठामध्‍ये केवळ परभणी येथेच सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालय एकमेव विद्याशाखे असुन येथे प्रशस्त इमारत, प्रात्यक्षिकांसाठी अद्ययावत प्रयोगशाळा, मुलींचे वस्तीग्रह, जिमखाना, शिष्यवृत्ती, वाचनालय आदींची सोई असल्‍याची माहिती दिली.

वेबिनार मध्‍ये महाविद्यालयाच्या माजी विद्यार्थ्यांनीनी त्यांच्या जीवन प्रवासात, त्यांना या शाखेमधून मिळालेल्या ज्ञानाचा उपयोग, त्यांचे करिअर घडवण्यासाठी त्यांच्या वैयक्तिक जीवनात कसे प्रभावी ठरले, याबद्दल अत्यंत विस्तृत पद्धतीने विषद केले. माजी विद्यार्थ्यांमध्ये डॉ. मंजुषा मोळवणे, महिला आयोगाच्या अध्यक्ष , डॉ. सविता शेटे, प्राचार्य, महिला कला महाविद्यालय, बीड, प्राचार्य अर्चना साखरे, इंटेरियर डिझायनर पुणे मेधा खेडकर, श्री अंशु सिन्हा, जनरल मॅनेजर  झी लर्न इन्स्टिट्यूट, मुंबई , दीपाली देशपांडे, बेकरी युनिट मॅनेजर, संचालिका मेघा बागुल, किड्स  हब, परभणी, आई आयटी अकॅडमी, पुणे वर्षा नांदेडकर, दीप्ती पाडगावकर, केवीके, औरंगाबाद, प्रवीण सानप, सोशल वर्कर, आयसीएमआर इन्स्टिट्यूट, पुणे, सीमा मेढे, पोस्ट डॉक्टरेट विद्यार्थिनी, बँकोक इत्यादी अनेकांनी त्यांचे मनोगत व्यक्त केले.

या विद्याशाखेतील पाच विषयांतर्गत मिळणारे ज्ञान, प्रात्यक्षिक, प्रत्यक्ष अनुभव याविषयी डॉ. जया बंगाळे, विभाग प्रमुख, मानव विकास विभाग, डॉ. माधुरी कुलकर्णी, प्राध्यापक, साधनसंपत्ती व्यवस्थापन व ग्राहक विज्ञान विभाग, डॉ. सुनिता काळे प्राध्यापक वस्त्र शास्त्र प्रावरणे विभाग, डॉ. फर्जाना फारुखी, सहयोगी प्राध्यापक, अन्‍न व पोषण विज्ञान विभाग तसेच डॉक्टर शंकर पुरी, विभाग प्रमुख, सामुदायिक शिक्षण आणि संप्रेषण व्यवस्थापन विभाग यांनी पॉवर पॉईंट च्या माध्यमातून विषयांची माहिती दिली.

कार्यक्रमासाठी संपूर्ण महाराष्ट्रातून तसेच इतर राज्यातून जवळपास ५०० पेक्षा जास्‍त विद्यार्थी, शिक्षक, पालक, व्यावसायिक,माजी विद्यार्थी आदींनी सहभाग नोंदविला. कार्यक्रम यशस्वितेसाठी डॉ अशा आर्य, माजी विभाग प्रमुख, अन्न शास्त्र विभाग यांनी विशेष सहकार्य केले. नाहेप चे श्री अविनाश काकडे, कु. मुक्ता शिंदे तसेच सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालयात सर्व कर्मचाऱ्यांनी  मदत केली. कार्यक्रमाचे संचालन व आभार प्रदर्शन  वेबिनार च्या आयोजन सचिव डॉ.  वीणा भालेराव यांनी केले.

Wednesday, November 25, 2020

गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी कपाशीची फरदड टाळा

वनामकृवितील किटकशास्‍त्रज्ञांचा सल्‍ला


सध्या कापूस लागवडीखालील क्षेत्रामधील जवळपास ठिकाणी कपाशीची एक वेचणी झालेली आहे. सप्टेंबर व ऑक्टोबर या महिन्यात सर्वदूर पाऊस असल्यामुळे शेतक-यांना कपाशीवरील किड व रोगाचे वेळेवर व्यवस्थापन करता आले नाही. त्यामुळे कपशीवरील गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव मोठया प्रमाणात दिसून येत आहे. गुलाबी बोंडअळीचा जीवनक्रम लक्षात घेता तिचे शाश्वत व्यवस्थापन करण्यासाठी वेळेवर हंगाम संपविणे गरजेचे आहे. त्या दृष्टीकोनातून सद्यस्थितीत असलेल्या कपाशीवरील गुलाबी बोंडअळीच्या व्यवस्थापनासाठी आणि पुढील हंगामातील प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी खालील उपाययोजना तातडीने व काटेकोरपणे अवलंबिणे गरजेचे आहे.

पुढील हंगामातील गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी ;

1) कपाशीची फरदड घेउ नये. वेळेवर कपाशीची वेचनी करुन डिसेंबर नंतर शेतामध्ये कपाशीचे पिक ठेवू नये. 

2) हंगाम संपल्यानंतर शेतामध्ये जनावरे किंवा शेळया, मेंढया चरण्यासाठी सोडाव्यात.

3) हंगाम संपल्यावर ताबडतोब प-हाटीचा बंदोबस्त करावा. शेतात किंवा शेताजवळ प-हाटी रचुन ठेवू नये. 

4) श्रेडरच्या सहाय्याने प-हाटीचा बारीक चुरा करुन कंपोष्ट खतासाठी उपयोग करावा. 

5) जिनींग मिल व साठविलेल्या ठिकाणी कामगंध सापळयाचा वापर करावा.

 

यावर्षी पाऊस जास्त प्रमाणात झाल्यामुळे सिंचनासाठी पाण्याची उपलब्धता वाढल्यामुळे शेतकरी कपाशीची फरदड घेऊ शकतात. परंतु थोडया प्रमाणात होणा-या फायदयासाठी भविष्यात गुलाबी बोंडअळीचे संकट वाढू शकते, त्यामुळे कपाशीचे पिक हंगामाबाहेर न घेता फरदड घेण्याचा मोह टाळावा, असे आवाहन वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातील कृषि कीटकशास्त्र विभागाचे कीटकशास्त्रज्ञ डॉ. संजीव बंटेवाड, डॉ. अनंत बडगुजर, डॉ. राजरतन खंदारे, डॉ. संजोग बोकन आदींनी केले आहे. 

  सामुदायिक विज्ञान शाखेतून व्यवसायाभिमुख संधी यावर एक दिवसीय वेबिनार चे आयोजन

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठातील सामुदायिक विज्ञान महाविद्यालय व नाहेप प्रकल्प यांच्या संयुक्त विद्यमाने सामुदायिक विज्ञान शाखेतून व्यवसायाभिमुख संधी यावर एक दिवसीय वेबिनार चे आयोजन दि. 26 नोव्हेंबर रोजी सकाळी दहा ते दुपारी एक या वेळेत करण्यात आले आहे.

या वेबिनारचा मुख्य उद्देश बारावी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांना सामुदायिक विज्ञान शाखेतील विविधांगी संधी याविषयी माहिती मिळावी हा असून या विषयाबद्दल त्यांना सखोल मार्गदर्शन करण्यात येणार आहे. या शाखेतील पदवी तथा पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर उपलब्ध नोकरी व व्यवसायाच्या संधी याबद्दल तज्ञ तसेच विविध क्षेत्रात कार्यरत, नावलौकिक मिळवलेले माजी विद्यार्थी त्यांच्या अनुभवातून मार्गदर्शन करणार आहेत. 

या वेबिनार चा लाभ अधिकाधिक विद्यार्थी, पालक व विविध क्षेत्रातील व्यावसायिक, शेतकरी तसेच शहरी व ग्रामीण भागातील जनतेने घ्यावा. संपूर्ण महाराष्ट्रातून केवळ मराठवाडा कृषी विद्यापीठ मध्ये ही एकमेव शाखा उपलब्ध असून आपल्या पाल्याचे या शास्त्रोक्त शिक्षणाद्वारे भविष्य उज्वल करावे असे आवाहन प्राचार्या डॉ जयश्री झेंड  यांनी केले आहे. 

या कार्यक्रमाचा लाभ झूम प्लॅटफॉर्म Meeting ID: 953 393 3363 Passcode: 12345, यूट्यूब तसेच फेसबुक पेज वर लाभ घेता येईल.

Thursday, November 19, 2020

मराठवाडयाकरिता हवामान अंदाज व कृषि सल्ला

मुंबई येथील प्रादेशिक हवामान केंद्राकडुन प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार मराठवाड्यात पुढील पाच दिवसात आकाश ढगाळ राहून दिनांक २० ते २२ नोव्हेंबर २०२० रोजी परभणी व उस्मानाबाद जिल्हा वगळता मराठवाड्यातील इतर जिल्हयात तुरळक ठिकाणी हलक्या स्वरूपाच्या पाऊसाची शक्यता आहे. शेतकरी बांधवानी कापणी केलेल्या पिकांची सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी. सद्यस्थितीत शेतीत पुढील प्रमाणे व्‍यवस्‍थापन करावे, असा सल्‍ला वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठातील ग्रामीण कृषी मौसम सेवा योजनेच्‍या वतीने देण्‍यात आला आहे.

रब्‍बी पिके

रब्बी मध्ये पेरणी केलेल्या हरभरा व करडई पिकात तण नियंत्रणासाठी हलकी कोळपणी करून घ्यावी. ऊस पिकात आवश्यकतेनुसार पाणी व्यवस्थापन करावे. हळद पिक हे कंद वाढीच्या अवस्थेत असून हळद पिकात पानावरील ठिपके हा रोग दिसून येत असल्यास त्याच्या व्यवस्थापनासाठी अॅझोक्सिस्ट्रोबीन १८.२ टक्के अधिक  डायफेनकोनॅझोल ११.४ टक्के एससी १० मीली प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

फळबागेचे व्‍यवस्‍थापन

संत्रा व मोसंबी पिक फळ वाढीच्या अवस्थेत असून मृग बहार संत्रा / मोसंबी बागेत फळगळ होत असल्याचे दिसून येत असल्यास त्याच्या  व्यवस्थापनासाठी जीए ३  हे २० मीली प्रती लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.  तसेच  संत्रा / मोसंबी बागेत आवश्यकतेनुसार पाणी व्यवस्थापन करावे.

डाळिंब पिक फळवाढीच्या अवस्थेत असून डाळिंब बागेत खोडावर फुटवे आले असतील तर ते फुटवे कडून घ्यावे. तसेच डाळिंब बागेत आवश्यकतेनुसार पाणी व्यवस्थापन करावे.

फुलशेती व्‍यवस्‍थापन

फुलशेती वाढीच्या अवस्थेत असून फुल बागेत आवश्यकतेनुसार पाणी व्यवस्थापन करून घ्यावे व काढणीस आलेल्या फुलांची काढणी करून घ्यावे.

भाजीपाला पिके

भाजीपाला पिक वाढीच्या अवस्थेत असून पुनर्लागवड केलेल्या भाजीपाला पिकात तण नियंत्रण करून पाणी व्यवस्थापन करावे.

चारा पिके

चाऱ्यासाठी रब्बी ज्वारी पिकाची पेरणी करून १५ दिवस झाले असल्यास पाणी  व्यवस्थापन करावे.  

पशु व्‍यवस्‍थापन

नवीन जन्मलेल्या गाय व म्हेस यांच्या वासरामध्ये विशेषतः म्हशीच्या नर वासरामध्ये टाक्सोकैरा व्हीटूलोरम या गोलकृमाची लागण होते. यासाठी जन्मलेल्या वासरास वयाच्या ७ व्या दिवशी वा त्यानंतर पायपटझीन या जंतनाशक औषधीची मात्रा देणे आवश्यक आहे. अन्यथा वासरामध्ये आवमीश्रीत दुगधरेणारी घट विष्टा टाकल्या जात व प्रसंगी मृत्यु ओढवतो.

सौजन्‍य : मुख्य प्रकल्प समन्वयक,  ग्रामीण कृषी मौसम सेवा, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी


 

Tuesday, November 3, 2020

वनामकृविचे कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण यांचा कडे राहुरी कृषि विद्यापीठाचा अतिरिक्‍त पदभार

राहुरी येथील महात्‍मा फुले कृषि विद्यापीठाचे कुलगुरू मा डॉ के पी विश्‍वनाथा यांचा कुलगुरू पदाचा कार्यकाळ दिनांक ४ नोव्‍हेंबर रोजी पुर्ण होत असुन सध्‍या राहुरी कृषि विद्यापीठाच्‍या कुलगुरू पदाच्‍या निवडीची प्रक्रिया सुरू आहे. राज्‍याचे माननीय राज्‍यपाल मा श्री भगत सिंह कोश्‍यारी यांनी दिनांक ३ नोव्‍हेंबर रोजी एका पत्राव्‍दारे सदरिल रिक्‍त होणा-या कुलगुरू पदाचा अतिरिक्‍त पदभार वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठाचे कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण यांनी दिनांक ५ नोव्‍हेंबर रोजी स्‍वीकारण्‍याबाबत आदेशीत केले आहे. कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण दिनांक ५ नोव्‍हेंबर रोजी राहुरी कृषि विद्यापीठाचा पदभार स्‍वीकारणार असुन हा पदभार राहुरी कृषि विद्यापीठाच्‍या नुतन कुलगुरूंची निवड होईल पर्यंत राहणार आहे. राहुरी कृषि विद्यापीठ देशातील अग्रगण्‍य व राज्‍यातील सर्वात मोठे कार्यक्षेत्र असलेले कृषि विद्यापीठ असुन कुलगुरू पदाचा अतिरिक्‍त पदभार दिल्‍या बद्दल कुलगुरू मा डॉ अशोक ढवण यांनी राज्‍याचे माननीय राज्‍यपाल महोदय यांचे आभार व्‍यक्‍त केले. यानिमित्‍त राहुरी विद्यापीठातील कार्य संस्‍कृती, संशोधन, शिक्षण व विस्‍तार शिक्षणातील चांगल्‍या बाबींचे अध्‍यायन करण्‍याची संधी असुन तेथील चांगल्‍या बाबी परभणी कृषि विद्यापीठात राबविण्‍याचा मानस त्‍यांनी यावेळी व्‍यक्‍त केला.