दि. ७ डिसेंबर रोजी शताब्दी
सोहळाचे आयोजन
देशील कापूस पिकावरील संशोधन व विस्तारीकरणे या उददेशाने वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातील परभणी येथील महेबुब बाग फार्म येथे कापूस संशोधन केंद्राची सन १९१८ मध्ये निजाम राजवटीत स्थापना करण्यात आली. मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी स्थापनेनंतर सन १९७२ मध्ये हे संशोधन केंद्र कृषि विद्यापीठाच्या प्रशासकीय नियञंणाखाली आले. या संशोधन केंद्रामार्फत विद्यापीठ स्थापनेपूर्वीच देशी कापसाचे गावरानी १२, गावरानी २२ व गावरानी ४६ हे वाण विकसीत करण्यात आले. विद्यापीठ स्थापनेनंतर संशोधन केंद्रामार्फत देशी कापसाचे १० वाण जसे की पीए २५५, पीए ४०२, पीए ०८, पीए ५२८, पीए ७४० आणि पीए ८१२ आदी विकसीत व प्रसारीत करण्यात आले आहेत. देशी व अमेरिकन कापसाच्या आंतरजातीय संकरातून देशी कापसाच्या बोंडाचा आकार व धाग्याची लांबी वाढविण्यात या संशोधन केंद्रानी यश संपादीत केले आहे. अशा प्रकारे आंतरजातीय संकरातून निर्मीत देशी कापूस सरळ वाण पीए ४०२ विकसीत करणारे देश पातळीवरील हे पहिलेच संशोधन केंद्र आहे. अमेरिकन कापसाप्रमाणे धाग्यांचे गुणधर्म असलेले वैविध्यपूर्ण लांब धाग्याचे देशी कापूस वाण या संशोधन केंद्रामार्फत विकसीत करण्यात आले आहे. याबरोबरच देशी कापूस पिकाचे सुधारीत लागवड तंञज्ञान विकसीत करण्यात आले आहे.
वसंतराव नाईक कृषि विद्यापीठ, परभणी अंतर्गत असलेल्या कापूस संशोधन केंद्र, महेबुब बाग फार्म, परभणीच्या स्थापनेस सन २०१८ मध्ये १०० वर्षे
पूर्ण झाली असुन शताब्दी पूर्ण करणारे हे विद्यापीठातील पहिलेच संशोधन केंद्र आहे. या संशोधन
केंद्राच्या स्थापनेस १०० वर्षे पूर्ण झाल्याच्या निमित्ताने शताब्दी सोहळा दि. ७
डिसेंबर रोजी कुलगुरू मा डॉ. अशोक ढवण यांच्या अध्यक्षतेखाली कापूस संशोधन केंद्र, महेबुब बाग फार्म, परभणी येथे संपन्न होणार असुन प्रमुख
अतिथी म्हणून नागपूर येथील केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेच माजी संचालक डॉ. बसवराज खादी, राहुरी येथील महात्मा फुले कृषि
विद्यापीठातील माजी संचालक संशोधन डॉ.
दत्तात्रय बापट, विद्यापीठ कार्यकारी परिषदेचे कार्यकारी परिषद सदस्‍य डॉ. सुभाष बोरीकर यांचे
मार्गदर्शन लाभणार आहे. संशोधन संचालक डॉ. दत्तप्रसाद वासकर यांच्या मार्गदर्शनानुसार कार्यक्रमाचे नियोजन करण्यात आले असून कार्यक्रमात कृषी शास्त्रज्ञचे देशी कापूसाबाबत मार्गदर्शन करणार असून प्रक्षेञ भेटीचे आयोजन करण्यात आले
आहे. प्रक्षेञ भेटीमध्ये केंद्राच्या प्रक्षेञावर कृषी विद्यापीठ विकसीत व
प्रसारीत वाण, देशी कापसाचे विविध प्रयोग, विविध वाणांचा बीजोत्पादन कार्यक्रम इत्यादी पाहता येणार आहे. कार्यक्रमास शेतकरी, शास्ञज्ञ, कृषि उद्योजक आदींनी मोठया संख्येने
उपस्थित रहावे, असे आवाहन केंद्राचे प्रमुख शास्‍त्रज्ञ डॉ. विजयकुमार चिंचाणे व कापुस
विशेषज्ञ डॉ. खिजर बेग यांनी केले आहे.
देशील कापूस पिकावरील संशोधन व विस्तारीकरणे या उददेशाने वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातील परभणी येथील महेबुब बाग फार्म येथे कापूस संशोधन केंद्राची सन १९१८ मध्ये निजाम राजवटीत स्थापना करण्यात आली. मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी स्थापनेनंतर सन १९७२ मध्ये हे संशोधन केंद्र कृषि विद्यापीठाच्या प्रशासकीय नियञंणाखाली आले. या संशोधन केंद्रामार्फत विद्यापीठ स्थापनेपूर्वीच देशी कापसाचे गावरानी १२, गावरानी २२ व गावरानी ४६ हे वाण विकसीत करण्यात आले. विद्यापीठ स्थापनेनंतर संशोधन केंद्रामार्फत देशी कापसाचे १० वाण जसे की पीए २५५, पीए ४०२, पीए ०८, पीए ५२८, पीए ७४० आणि पीए ८१२ आदी विकसीत व प्रसारीत करण्यात आले आहेत. देशी व अमेरिकन कापसाच्या आंतरजातीय संकरातून देशी कापसाच्या बोंडाचा आकार व धाग्याची लांबी वाढविण्यात या संशोधन केंद्रानी यश संपादीत केले आहे. अशा प्रकारे आंतरजातीय संकरातून निर्मीत देशी कापूस सरळ वाण पीए ४०२ विकसीत करणारे देश पातळीवरील हे पहिलेच संशोधन केंद्र आहे. अमेरिकन कापसाप्रमाणे धाग्यांचे गुणधर्म असलेले वैविध्यपूर्ण लांब धाग्याचे देशी कापूस वाण या संशोधन केंद्रामार्फत विकसीत करण्यात आले आहे. याबरोबरच देशी कापूस पिकाचे सुधारीत लागवड तंञज्ञान विकसीत करण्यात आले आहे.
