वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठात ‘आविष्कार–२०२५’ अंतरमहाविद्यालयीन संशोधन महोत्सव उत्साहात

 कृषि प्रगतीसाठी संशोधनाभिमुख दृष्टी आणि नवोपक्रमांची गरज — माननीय कुलगुरू प्रा. (डॉ.) इन्द्र मणि

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील विद्यार्थी कल्याण कार्यालयाच्या वतीने आयोजित ‘आविष्कार–२०२५’ अंतरमहाविद्यालयीन संशोधन महोत्सव दिनांक २१ नोव्हेंबर २०२५ रोजी मोठ्या उत्साहात संपन्न झाला. अध्यक्षस्थानी माननीय कुलगुरू प्रा. (डॉ.) इन्द्र मणि होते. त्यांच्या शुभहस्ते महोत्सवाचे उद्घाटन करण्यात आले. यावेळी प्रमुख अतिथी म्हणून शिक्षण संचालक डॉ. भगवान आसेवार उपस्थित होते. तसेच विद्यापीठ आविष्कार प्रभारी तथा सहयोगी अधिष्ठाता डॉ. बाबासाहेब ठोंबरे, सहयोगी अधिष्ठाता डॉ. प्रविण वैद्य, विद्यार्थी कल्याण अधिकारी डॉ. राजेश कदम आणि विभागप्रमुख डॉ. हिराकांत काळपांडे यांची उपस्थिती होती.

माननीय कुलगुरू प्रा. (डॉ.) इन्द्र मणि यांनी विद्यार्थ्यांशी संवाद साधताना संशोधन, नवोपक्रम आणि तंत्रज्ञानाधारित ज्ञान हीच आजच्या कृषि प्रगतीची खरी दिशा असल्याचे ठळकपणे सांगितले. कृषि क्षेत्रातील वेगवान बदल, नवे आव्हाने आणि जागतिक स्पर्धा लक्षात घेता तरुणांनी समस्या ओळखून तिच्यावर वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून उपाय शोधण्याची वृत्ती विकसित करणे अत्यावश्यक असल्याचे त्यांनी नमूद केले. ते पुढे म्हणाले की, कृषि क्षेत्रातील वास्तविक बदल घडवण्याची सर्वात मोठी ताकद विद्यार्थ्यांमध्येच आहे. संशोधनाभिमुख दृष्टी, आधुनिक तंत्रज्ञानाचे ज्ञान आणि क्षेत्रीय अनुभव यांचा संगम झाला तर भारताची कृषि व्यवस्था अधिक सक्षम होईल. विद्यार्थ्यांनी प्रदर्शित केलेल्या नवीन कल्पना, प्रात्यक्षिके, मॉडेल्स आणि प्रकल्पांमधील उत्साह, सर्जनशीलता व वैज्ञानिक दृष्टिकोनाचे कुलगुरूंनी विशेष कौतुक केले. तसेच त्यांनी विद्यार्थ्यांना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील संशोधन स्पर्धा, ‘स्टार्टअप’ उपक्रम, तसेच कृषि नवोपक्रम अभियानात सक्रिय सहभाग घेण्याचे आवाहन केले.

माननीय कुलगुरूंनी विश्वास व्यक्त केला की, विद्यार्थ्यांच्या कुतूहलातून आणि कष्टातूनच उद्याचा सक्षम, तंत्रज्ञानसमृद्ध आणि आत्मनिर्भर कृषि भारत घडणार आहे.

शिक्षण संचालक डॉ. भगवान आसेवार यांनी ‘आविष्कार’ हा विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांच्या नवोन्मेष, संशोधनकौशल्य आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोन विकसित करण्यासाठी राबविण्यात येणारा महत्त्वपूर्ण उपक्रम असल्याचे सांगितले. विद्यार्थ्यांच्या मूळ संशोधन कल्पना, प्रायोगिक काम, स्टार्टअप संकल्पना आणि नव्या तंत्रज्ञानातील उपाय यांना मंच उपलब्ध करून देणे हा या उपक्रमाचा मुख्य हेतू असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले.

विद्यापीठ आविष्कार प्रभारी तथा सहयोगी अधिष्ठाता डॉ. बाबासाहेब ठोंबरे यांनी विविध महाविद्यालयांतील विद्यार्थी–शोधकांना सक्रिय सहभागासाठी प्रोत्साहन दिले जात असल्याचे नमूद केले. संशोधन पद्धती, लेखन आणि सादरीकरण कौशल्य यावर कार्यशाळांचे आयोजन करण्यात येत असून विद्यार्थ्यांचे संशोधन अधिक सक्षम करण्यासाठी विशेष प्रयत्न सुरू असल्याचे त्यांनी सांगितले. तसेच विद्यार्थी शोधकांनी आद्यावत शोध स्थानिक, आपत्कालीन व हवामान बदल अनुकूल ज्वलंत प्रश्नांचे उतरदायित्व निभावण्याचे शोध सकारात्मक देहबोलीतुन सादर करावेत असेही प्रतिपादन डॉ ठोंबरे यांनी केले

प्रास्ताविकात विद्यार्थी कल्याण अधिकारी डॉ. राजेश कदम यांनी विद्यापीठातील विविध महाविद्यालयांतील विद्यार्थ्यांचा उत्स्फूर्त सहभाग होत असल्याचे सांगितले. कृषि, सामुदायिक विज्ञान, कृषि अभियांत्रिकी, कृषि तंत्रज्ञान, पशुसंवर्धन, जैवतंत्रज्ञान आदी विषयांवरील प्रकल्पांचे सादरीकरण करण्यात आले आहे. तज्ञ परीक्षक मंडळामार्फत प्रात्यक्षिके, भित्तीपत्रिका सादरीकरण आणि प्रतिकृतीचे सखोल मूल्यमापन करण्यात येणार असून निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना राज्यस्तरीय ‘आविष्कार’ स्पर्धेसाठी मार्गदर्शन दिले जाणार असल्याची माहिती त्यांनी दिली.

उद्घाटन प्रसंगी मान्यवरांनी फीत कापून प्रदर्शनाचे उद्घाटन केले. त्यानंतर विद्यार्थ्यांनी सादर केलेले संशोधन प्रकल्प, भित्तीपत्रिका सादरीकरणे आणि नवोन्मेषी प्रतिकृती यांचे निरीक्षण करण्यात आले. विविध महाविद्यालयांतील विद्यार्थ्यांनी कृषि तंत्रज्ञान, अन्न तंत्रज्ञान, जैवतंत्रज्ञान, कीड व्यवस्थापन, पिक उत्पादन आदी विषयांवर नवनवीन कल्पना आणि संशोधन निष्कर्ष सादर केले.

कार्यक्रमास प्राध्यापक, संशोधक, अधिकारी आणि विद्यार्थी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते. या संशोधन महोत्सवातून प्रतिभावान विद्यार्थ्यांची निवड पुढील विद्यापीठस्तरीय ‘आविष्कार’ स्पर्धेसाठी करण्यात येणार आहे.